به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر

حاشیه هایی از یک افتتاح

موزه فرهنگ اردکان در گمنامی  محض و با مظلومیت تمام افتتاح شد

نمی دانم این تیتر جالب است و یا اینکه دوستان مرا متهم به سیاه نمایی می کنند.

روز 17 بهمن ماه ساعت 3 بعد الظهر بر مبنای تماسی که نادر عزیز گرفته بود بعد از تمام شدن کلاسم در دانشکده الهیات میبد به طرف محل افتتاح موزه فرهنگ رفتم. ابتدا تصورم بر این بود که برنامه در خانه فرهنگ خاتمی برگزار می شود ولی بعد از کمی تامل ، دیدم خبری نیست و به نادر زنگ زدم و او گفت که مراسم در کانون فرهنگی امام خمینی برگزار می شود.

با عجله خود را به محل کانون امام رساندم. با اینکه ساعت از سه هم رد شده بود ولی من چیزی را از دست ندادم. اولین چیزی که نظرم را جلب کرد فقر اطلاع رسانی بود آن هم برای این برنامه و موضوع بسیار مهمی که من و شاید معدودی از دوستان از شدت خون دل خوردن های نادر پیری عزیز برای راه اندازی این موزه از آن مطلع بودیم.به سختی محل اجرای برنامه را پیدا کردیم. سالنی بود که روبروی مجموعه آمفی تاتر مجموعه کانون قرار داشت و آنطور که لیبلش نشان می داد سابقا سالن تنیس بوده است. حتی برای مراسمی به این مهمی در ورودی کانون هم پلاکاردی و پارچه ای نصب نشده بود تا لااقل علاقه مندان و مدعوین که بیشتر تلفنی دعوت شده بودند بتوانند بدون سردرگمی به مکان موزه برسند. ساعت چند دقیقه ای از سه گذشته بود و هنوز مراسمی در کار نبود. تصورم بر این بود که با توجه به عمق و غنای این کار ، یک برنامه آبرومند و در خور شان این این موزه ، تدارک دیده شده است و قطعا بایستی از اداره کل میراث فرهنگی استان و همچنین مسئولان سیاسی رده بالای شهرستان برای افتتاح این موزه دعوت به عمل آمده باشد. به مرور زمان و بعد از گذشت لحظاتی که با دوستان و افراد آشنایی که در داخل محوطه بودند ، به گفتگو پرداختم متوجه شدم که این برنامه تنها با حضور مدیر جدید اداره آموزش و پرورش اردکان جناب آقای نوریان قرار است افتتاح شود. قبل از اینکه همه مقدمات مراسم آماده شود که البته بیشتر هم خود بسنده بود و سعی شده بود با کمترین هزینه ای آماده شود ، کمی در داخل محوطه ای که مواد فرهنگی آن یعنی اسناد در آن چیدمان شده بود به گشت و گذار پرداختم. انصافا برای جمع آوری برگ برگ این اسناد زحمت کشیده شده و من با توجه به اینکه دورا دور در جریان روند کار بودم و حدود چند سالی است که در محافل و جلسات خصوصی از ارمان ها و آرزوهای متعالی نادر عزیز در راه اندازی این مجموعه آگاهم ، می دانم که خستگی بر تن نادر ماند و عرق جبین او نه تنها با حریری از محبت چلانده نشد که تند باد های نا موافق نزدیک بود او را به سینه پهلو های عاطفی و روانی منجر کند. آثار به نمایش در آمده مجموعه ای نسبتا غنی از اسناد و مکاتبات اداری دوران معاصر بود از وقف نامه گرفته تا دفتر حساب کتاب کاسب ها به خط سیاق و جالب تر از همه دفتر حضور و غیاب فرهنگیان دهه چهل بود که حسی نوستالوژیک به انسان دست می داد. ولی شاید جالب توجه ترین مدرک به نمایش درآمده در این موزه که به نوعی چشم و چراغ این موزه هم به حساب می آید مدرکی نبود جز کارنامه پایان تحصیلات مقدماتی جناب سید محمد خاتمی از مدرسه فردوسی اردکان در سال 1335 خورشیدی که چون نگینی در میان سایر اسناد باارزش می درخشید و بواقع بدان هویت می بخشید.در این مجال من قصد ندارم که با گفتن عیبوب و دید انتقادی شهد شیرین این افتتاح را به شرنگ تبدیل کنم ولی چند نکته به ذهنم آمد که قطعا با شناختی که نادر عزیز از من دارد آن را حمل بر دلسوزی بنده دانسته و رنجیده خاطر نخواهد شد کما اینکه محاسن و ارزش مادی و معنوی این چنین مجموعه ای بر هیچ انسان اهل فرهنگ و دانش مکتوم و پوشیده نیست.

1: حقیقت این است که این شیوه افتتاح و این مکانی که برای این موزه اختصاص داده شده ، حقیقتا نامانوس ، غریب و حقیر است. به گفته خود استاد پیری ، این مجموعه ای که در حال حاضر به نمایش گذاشته شده تنها ده یک کل اسنادی است که برای این منظور جمع آوری شده است. فضای اختصاص داده شده هیچ کدام یک از فاکتورهای یک موزه را ندارد نه مکانی تاریخی است و نه مکانی است که ترتیبات و تنظیمات امیتی بالا برای آن پیش بینی شده باشد و با توجه به ارزش فوق العاده این آثار بایستی هرچه زودتر در این خصوص تدابیری اندیشیده شود.

2: از اینها که بگذریم اگر این موزه به همین شیوه و سیاق بخواهد ادامه پیدا کند و جایگزینی هم در خصوص مکان و هم در خصوص ویترین های استاندارد برای این مجموعه آثار گرانبها در نظر گرفته نشود ، با توجه به فساد پذیری شدید کاغذ که از مواد سلولزی ایجاد شده و محیط ایده آلی برای رشد انواع موجودات موذی از انواع بید و موریانه گرفته تا روند های بیولوژی دیگر ، در آینده ای نه چندان دور بخش وسیعی از این اسناد به خصوص اسنادی که از منظر تاریخی ارزشمند ترند ، در خطر نابودی و پلاسیدگی قرار می گیرند.ضمن احترام به اقدام نادر عزیز در عملی کردن ایده ها و افکار خود برای ایجاد و راه اندازی این موزه ، اعتقاد دارم که آقای پیری به هر قیمتی نباید راضی می شد به افتتاح این موزه. تا آنجا که من مطلعم مذاکرات خوبی برای اختصاص مکانی در بافت تاریخی برای نمایش آثار بین آقای پیری و مسئول نمایندگی میراث فرهنگی اردکان در جریان بود و بواسطه حسن نظری که نسبت به جناب مشتاقیان بود ، فکر می کردیم در نهایت این قضیه ختم به خیر شود و آن مکان مورد نظر اقای پیری در اختیار گذارده شود که متاسفانه چنین نشد.  این نحوه نمایش و این گونه مکان نه در خور شان همچین آثاری نیست و خدا کند که این مکانی موقتی باشد و مسئولان اداره کل میراث فرهنگی استان و نمایندگی میراث اردکان بایستی در این خصوص اقدام عاجلی به عمل آورند. شاید در هیچ شهر و منطقه ای این مورد وجود نداشته باشد که فردی حاضر باشد ثمره یک عمر فعالیت و تحقیق و پژوهش خود را بدون چشمداشت برای بازدید و بهره برداری همشهریان خود در قالب موزه فرهنگ ارائه کند و با او یک چنین برخوردهای نامهربانانه ای بشود. جناب مشتاقیان عزیز قابل توجه شما استاد و سرور گرامی به قول ما اردکانی ها هر گلی زدی به سر خودت زدی.

3: موزه فرهنگ افتتاح شده حداقل با این قالب و اسلوب هنوز خیلی کار دارد شاید مقدماتی ترین کاری که باید انجام شود لیبل گذاری و نوشتن اطلاعات به صورت جداگانه برای هر یک از اسناد نمایش داده شده باشد. در حال حاضر هر بازدید کننده تنها با انبوهی از اسنادی طرف است که شاید ماهیت مقداری از آنها را هم نداند و چه خوب است که در فرصت مقتضی به آماده نمودن یک سری لیبل و تابلو اطلاع رسانی اقدام گردد.

البته موارد متعدد دیگری هم وجود دارد که بماند برای وقت مقتضی. با اینحال من به عن.ان دوست و همکار کوچک استاد پیری فقط و فقط سر تعظیم به این همه پشتکار او فرود می اورم و در دوره ای که همه ما دم از ناامیدی و بن بست بودن همه راه ها می زنیم او با پشتکار پولادین خود کاری سترگ کرد که تا همیشه تاریخ غنی این دیار باقی خواهد ماند. بار دیگر و در انتهای عرایضم تاکید می کنم آهای اهالی محترم مجموعه آموزش و پرورش و اداره کل میراث فرهنگی استان یزد ، این مکان اصلا مناسب برای موزه فرهنگ نیست و ما همچنان از یاران چشم یاری داریم. باشد که در آینده ای نه چندان دور با اختصاص مکانی مناسب و در خور شان این موزه امکانی فراهم بیاید تا همه شواهد و مدارک به نمایش گذاشته شده و با یک ویترین بندی شکیل به عنوان مکانی برای تحقیق و پژوهش های اینده نسخه شناسی و فن کتابت دوره معاصر منطقه جوابگوی نیاز هزاران پژوهشگر تشنه قرار گیرد.

 و اما فلاش بک پایانی این نوشته بغضی بود که بعد از پایان مراسم و هنگام مراجعتم به منزل گلویم را فشرد. بله ..... تراک های رنگی و پر زرق و برق خاله شادونه بود که با تمسخر و دهن کجی بهم می گفت دنیا بر مدار و سرگرمی و پول می چرخه و فرهنگ کیلویی چند....... شاید هم

با سپاس محسن میرجانی ارجنان